Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleneşelendiren bir düzen bileğildir. Hukuk, cemiyet süresince insanların bihakkın elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak derunin vardır. Doğruluk kıymeti dolayısıyla, insanlar arası ilişkileri bir düzene yakınmak, maşeri hayatın gerçekleşmesini sağlamak ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin karşısına akseptans edilmesi ve uyulması gereken, mutlak sevap kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle cemiyet süresince insanların çizi ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her hengâm mümkündür. “İşte tüze, beşer davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-beşer, beşer-tabiat ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru derunin evrensel ilkelerle güvence altına alınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi derunin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü fikir ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak belirten mezheplerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun partner iyiliğini sağlamak maksadıyla konulan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, hak ve seçimın bütünüdür. Daha geniş bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş maşeri yaşfakat düzenidir. Hukuk Lafız Mealı Hukuk kelimesi Arapça “hak” kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğcelil “ilenme’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na gereğince tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” valörı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk valörında da kullanılır. Fen Mealı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu derunin hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanımı ise: “Belli başlı bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) bağlanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi süresince asıl olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri süje vadi kısmına Özel Hukuk, kişiler ile mutluluk veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Temel Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun kellelıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları beşer davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun eder kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla benzeri nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk vadiında yaptırım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek derunin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları dikilmek derunin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve dünyalık cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, fırka yama; mevhibe hukukunda mevhibe ve gümrüksüzçılık cezaları üzere muaddel tüze dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; şuuri bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik mezhepleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşeri bir yaşfakat düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, uygulamalı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşeri hayatı düzenleyip insanların amerikan barış ve emniyet süresince bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Karşıtlanması) Hukukun uygulamalı amacını, maşeri gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet süresince yaşayan insanların, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun binasından kaynaklanan gereksinimlerinı karşılamaya çalışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni hayatın asıl gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal binasına ve bundan müterakki mevrut gereksinimlerine elverişli çıkmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, soylu erki gerçeklere bile merbutdır; soylu erki gereksinimlara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir organizasyon altına aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak sahici kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanımıyla hak, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) çıkmak üzere iki muaddel anlamda kullanılır. Doğruluk aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet valörında zatî bir özelliği deyimler. Kişi her hengâm haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni satmak uğrunda daimî ve bileğkârmez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mefhumı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği rabıta biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze vadiında hukuki eder olarak kavil konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Sosyete derunindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini derunermiş kurallar parçalanmamışü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve değerlendirmek durumunda bulunmuş olduğuna gereğince, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir eder niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini derunerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzum mevcut düzeni savunmak, gerekse onu bileğkârtirmeyi meşrulaştırmak derunin her hengâm adalete kellevurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta karşımıza kurulu tüze düzenlerinin asli örneği, olması gereken tüze valörında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, mevcut tüze düzenlerinin namına elverişli olup olmadığı açısından bir eder ve değerlendirme ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve aksi karşılıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon abra süresince olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Uygun olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri yaşfakat uyacak, hem bile bu maşeri hayatın amerikan barış süresince sürebilmesi derunin bir düzen görünümünü esenlamaya çalışacaktır.